ถังดับเพลิงมีกี่ชนิด พร้อมกับการใช้งานให้เหมาะสมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ถังดับเพลิงเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญในการดับเพลิงในสถานการณ์ฉุกเฉิน ซึ่งมีหลายรุ่นที่สามารถเลือกใช้ได้ตามความเหมาะสมและการใช้งานที่ต้องการ ในบทความนี้เราจะสำรวจรายละเอียดเกี่ยวกับถังดับเพลิงมีกี่ชนิด และแต่ละชนิดและการใช้งานที่เหมาะสมเพื่อรับมือกับสถานการณ์ต่าง ๆ การเลือกรุ่นถังดับเพลิงที่เหมาะสมมีความสำคัญอย่างมากเพื่อให้การดับเพลิงเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยในทุกสถานการณ์ ดังนั้น ควรทำการศึกษาและทดลองใช้ก่อนเพื่อเลือกใช้ถังดับเพลิงที่เหมาะสมสำหรับการใช้งานที่กำลังจะดำเนินการ

ประเภทถังดับเพลิง มีอะไรบ้าง?

ถังดับเพลิงมีกี่ชนิด มีหลายประเภทที่แตกต่างกันตามลักษณะและการใช้งานที่เหมาะสม การทราบถึงประเภทของถังดับเพลิงและว่าแต่ละชนิดมีความเหมาะสมกับการดับเพลิงประเภทใดเป็นสิ่งที่สำคัญ เพราะการเลือกใช้ถังดับเพลิงที่ไม่เหมาะสมอาจเพิ่มความเสี่ยงในการดับเพลิงได้มากขึ้น ต่อไปนี้คือรายละเอียดของประเภทถังดับเพลิงต่าง ๆ

• ถังดับเพลิงชนิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ถังดับเพลิงชนิดนี้ใช้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เพื่อดับเพลิง มีลักษณะเป็นไอเย็นจัดทำให้ลดความร้อนของเพลิงไหม้ ถังดับเพลิง CO2 เหมาะสำหรับดับเพลิงประเภท B และ C ทำให้เป็นเลือกที่ดีสำหรับโรงงานขนาดใหญ่ โรงอาหาร และห้องเก็บอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์
• ถังดับเพลิงชนิดผงเคมีแห้ง (Dry Chemical) ถังดับเพลิงชนิดนี้ใช้ผงเคมีแห้งเพื่อดับเพลิง มีคุณสมบัติในการระงับปฏิกิริยาเคมีของการเกิดเพลิงไหม้ สามารถใช้ดับเพลิงประเภท A, B และ C และเหมาะกับการใช้ภายในอาคาร บ้านพัก ที่อยู่อาศัย และโรงงานอุตสาหกรรม
• ถังดับเพลิงชนิดโฟม (Foam Extinguishers) ถังดับเพลิงชนิดนี้ใช้น้ำผสมโฟมเข้มข้นเพื่อดับเพลิง โฟมที่เกิดขึ้นจะปกคลุมเชื้อเพลิงที่ลุกไหม้ ทำให้เพลิงขาดออกซิเจน ถังดับเพลิงชนิดนี้เหมาะสำหรับโรงงานอุตสาหกรรมที่มีเชื้อเพลิงและสารระเหยติดไฟ แต่ไม่เหมาะสำหรับเพลิงไหม้ประเภท C
• ถังดับเพลิงชนิดน้ำ (Water Extinguishers) ถังดับเพลิงชนิดนี้ใช้น้ำธรรมดาและก๊าซเพื่อดับเพลิง มีสีฟ้าหรือเงิน เหมาะสำหรับใช้ดับเพลิงประเภท A ในอาคาร บ้าน หรือที่ทำงาน
• ถังดับเพลิงสูตรน้ำ (Low Pressure Water Mist) ถังดับเพลิงสูตรน้ำหรือถังดับเพลิงสูตรละอองน้ำแรงดันต่ำ Pure Plus เป็นอุปกรณ์ที่มีความพิเศษและมีประสิทธิภาพในการดับเพลิง สามารถดับเพลิงไหม้ได้ทั้ง 4 ประเภทคือ A, B, C และ K ภายในถังมีน้ำยาดับเพลิงสูตร Low Pressure Water Mist ที่สามารถปกคลุมเชื้อเพลิงได้ดี โดยน้ำ PurePlus ช่วยดึงความร้อนออกจากเชื้อเพลิงอย่างรวดเร็ว โดยไม่เป็นสื่อกลางในการนำไฟฟ้า และสาร PurePlus ยังสามารถยับยั้งกระบวนการ Pyrolysis ของเชื้อเพลิงได้อีกด้วย ทำให้ถังนี้เหมาะสำหรับการติดตั้งในสถานที่ต่าง ๆ เช่น อาคารสำนักงาน บ้านพัก โรงแรม โรงงานอุตสาหกรรม และสถานที่อื่น ๆ
• ถังดับเพลิงชนิดน้ำยาเหลวระเหย (Clean Agent) ถังดับเพลิงชนิดน้ำยาเหลวระเหยใช้สาร HFC-236fa (FE-36) หรือสารฮาโลตรอน (Halotron) เพื่อดับเพลิง สาร HFC-236fa เป็นทางเลือกที่นิยมมากกว่าเนื่องจากมีคุณสมบัติที่เทียบเท่ากับสารฮาโลตรอน มิไม่ทิ้งคราบตกค้าง ป้องกันความเสียหายต่ออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ มีมิติสีเขียวบนถังเพื่อแสดงถึงมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและผู้ใช้งาน ถังดับเพลิงชนิดนี้สามารถใช้ดับเพลิงไหม้ประเภท A, B, C และเหมาะสำหรับใช้งานในห้องอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่มีมูลค่าสูง หรือในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับเรือ เครื่องบิน และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์
• ถังดับเพลิงชนิด wet chemical (ดับไฟ class k) ถังดับเพลิง wet chemical class k ใช้สารดับเพลิง Potassium Acetate ในการดับเพลิงประเภท K หรือเพลิงไหม้ที่มีต้นทุนจากน้ำมันและไขมันสัตว์ ถังดับเพลิงประเภทนี้เหมาะสำหรับการใช้งานในครัว, ร้านอาหาร, โรงอาหาร, โดยมีลักษณะเป็นสีเขียว

ในอุตสาหกรรมถังดับเพลิงและกรดซัลฟิวริกเป็นสารเคมีที่มีบทบาทสำคัญอย่างมากในการรักษาความปลอดภัยและประสิทธิภาพของการทำงาน ถังดับเพลิงเป็นอุปกรณ์ที่จำเป็นในการควบคุมและกำจัดเพลิงไฟในสถานที่ทำงาน เพื่อป้องกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้น เช่น การไหม้หรือระเบิด ในขณะที่กรดซัลฟิวริกเป็นสารเคมีที่ใช้ในกระบวนการผลิต

วิธีการใช้ถังดับเพลิงที่ถูกต้อง

การใช้ถังดับเพลิงเป็นการทำให้การดับเพลิงเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้นเพื่อให้ทุกคนเข้าใจและใช้ถูกวิธี ของถังดับเพลิงมีกี่ชนิด ต่อไปนี้คือขั้นตอนการใช้ถังดับเพลิงให้ถูกต้อง

• เข้าไปทางเหนือลมโดยห่างจากฐานไฟประมาณ 2 – 3 เมตร เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการดับเพลิงทุกรูปแบบ (A, B, C, และ K) ระดับความสามารถในการดับเพลิงสูง
• ดึงสลักหรือลวดที่รั้งวาล์วออก เพื่อเตรียมการใช้งาน
• ยกหัวฉีดปากกลวยชี้ไปที่ฐานไฟที่จะดับ เหมาะที่จะทำมุมประมาณ 45 องศา
• บีบไกเพื่อเปิดวาล์วให้ก๊าซพุ่งออกมา จะช่วยให้การดับเพลิงมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
• ฉีดไปตามทางยาวและกราดหัวฉีดไปช้า ๆ เพื่อให้น้ำหรือก๊าซพุ่งกระจายไปทั่ว
• ดับให้สนิทจนแน่ใจแล้ว จึงฉีดต่อไปข้างหน้า
• ในกรณีที่มีเพลิงไหม้อยู่ในระดับต่างกัน ให้ฉีดจากข้างล่างไปหาข้างบน เพื่อความปลอดภัยมากยิ่ง
• ถ้ามีน้ำมันรั่วไหลให้ฉีดจากปลายทางที่รั่วไหลไปยังจุดที่รั่วไหล และหากเพลิงไหม้เกิดจากอุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีกระแสไฟฟ้าไหลอยู่ ต้องรีบตัดกระแสไฟฟ้าก่อน เพื่อป้องกันการลุกไหม้ขึ้นมาอีก

ทำไมเราต้องคอยตรวจเช็คถังดับเพลิง

เหตุการณ์เพลิงไหม้เป็นอันตรายและไม่คาดฝันเลยทีเดียว เพลิงไหม้สามารถเกิดขึ้นทุกที่ทุกเวลา ดังนั้นการเตรียมรับมือกับเหตุการณ์นี้เป็นสิ่งที่จำเป็น เทคนิคหนึ่งที่มีประสิทธิภาพในการดับเพลิงคือการใช้ถังดับเพลิง แต่มีบางครั้งที่คนละเลยการตรวจเช็คถังดับเพลิง ถังดับเพลิงมีกี่ชนิดเป็นเหตุผลที่ทำให้เหตุเพลิงไหม้อาจลุกลามได้ทั่วไป การเช็คสภาพของถังดับเพลิงนั้นเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ติดตั้งควรคำนึงถึงอย่างยิ่ง เพราะถังดับเพลิงที่ไม่พร้อมใช้งานอาจทำให้ไม่สามารถดับเพลิงได้ตามที่ควร เพื่อความปลอดภัยของชีวิตและทรัพย์สินของท่านในกรณีเกิดเหตุเพลิงไหม้ ข้างล่างนี้คือ 5 วิธีการตรวจสอบถังดับเพลิงเบื้องต้นที่คุณควรทราบ

• มาตรวัดแรงดันหรือเกจ์วัดแรงดัน (Pressure Gauge) ตรวจสอบหากเข็มเกจ์อยู่ที่ช่องสีเขียว แสดงว่าถังดับเพลิงพร้อมใช้งาน ถ้าเข็มตกลงไปที่ช่อง Recharge หรือช่อง Overcharge แสดงว่าถังดับเพลิงไม่สามารถใช้งานได้
• สลักและซีล (Pull Pin and Temper Seal) ตรวจสอบว่าสลักและซีลถูกล็อกกับคันบีบหรือไม่ ถ้าถูกล็อกแสดงว่าถังดับเพลิงยังไม่ได้ถูกเปิดใช้งาน
• คันบีบ (Handle) ตรวจสอบความสมบูรณ์ของคันบีบ ให้แน่ใจว่าไม่บุบ ไม่งอ และไม่หัก เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการรั่วซึมเมื่อนำถังดับเพลิงออกมาใช้งาน
• สายฉีด (Hose) ตรวจสอบสายฉีดว่าอยู่ในสภาพพร้อมใช้งานหรือไม่ ไม่ควรฉีกขาด และไม่ควรแตก เพื่อป้องกันการรั่วซึมของสารเคมี
• ตัวถังดับเพลิง (Fire Extinguisher) ตรวจสอบว่าตัวถังดับเพลิงไม่มีรอยบุบ รั่ว และไม่เป็นสนิม เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการเสื่อมสภาพของถังและไม่ให้สารเคมีภายในถังรั่วไหล

การตรวจเช็คถังดับเพลิงเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกคนควรทำอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ถังดับเพลิงพร้อมใช้งานทุกเวลาและสามารถรับมือกับเหตุการณ์เพลิงไหม้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

พื้นที่บริเวณติดตั้งถังดับเพลิง

การตั้งถังดับเพลิงในพื้นที่ติดตั้งต้องปฏิบัติอย่างรอบคอบเพื่อให้เป็นมั่นใจในความปลอดภัยและความพร้อมใช้งาน มีขั้นตอนทั้งหมด 4 ข้อดังนี้

• หลีกเลี่ยงบริเวณที่มีอุณหภูมิและความชื้นสูง ควรหลีกเลี่ยงการติดตั้งถังดับเพลิงในบริเวณที่มีแหล่งกำเนิดอุณหภูมิความร้อนสูงหรือมีความชื้นสูง เนื่องจากสภาพนี้อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อถังและการรั่วซึมของสารเคมีภายในถังได้
• ระยะห่างระหว่างถังดับเพลิง ควรหลีกเลี่ยงการติดตั้งถังดับเพลิงในระยะที่เข้าชิดกัน 2 ถังขึ้นไป ระยะห่างที่เหมาะสมคือ 20 เมตร และความสูงจากพื้นสู่ด้านจับถังควรอยู่ที่ 1.50 เมตร
• การติดป้ายระบุตำแหน่ง ควรติดป้ายระบุตำแหน่งที่ตั้งของถังดับเพลิงในบริเวณที่สังเกตง่ายและตัวหนังสือเด่นชัด เพื่อให้ทุกคนสามารถรู้ว่าถังดับเพลิงได้ถูกติดตั้งที่ไหน
• พื้นที่ติดตั้ง บริเวณที่ถังดับเพลิงติดตั้งต้องไม่มีสิ่งกีดขวางทั้งด้านหน้าและด้านข้างของถัง เพื่อความสะดวกในการนำถังมาใช้งาน ถังดับเพลิงควรตั้งอยู่ในพื้นที่โล่งโปร่ง เพื่อให้สามารถระบายไฟไหม้ได้อย่างทั่วถึง และในกรณีเกิดเหตุเพลิงไหม้ที่สามารถเห็นถังดับเพลิงได้ชัดเจน

ก๊าซเรือนกระจกเป็นก๊าซที่ส่งผลให้เกิดปัญหาของสภาวะโลกร้อนและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ มันเกิดจากการปล่อยก๊าซต่างๆ ที่มีฤทธิ์กลั่นกรองความรั่วไหลของรังสีแสงอาทิตย์และส่งคืนความร้อนลงมายังโลก

บทสรุป

ถังดับเพลิงมีกี่ชนิด การเลือกใช้ถังดับเพลิงที่เหมาะสมเป็นการลงมือทำในการรักษาความปลอดภัยและการป้องกันอุบัติเหตุที่เกี่ยวข้องกับเพลิงไหม้ ด้วยความสามารถในการดับเพลิงที่เหมาะสมและการใช้งานที่ถูกต้อง ถังดับเพลิงจะเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการรับมือกับสถานการณ์ฉุกเฉินที่ไม่คาดคิด

กิตติวงษ์ จันทุม

กิตติวงษ์ จันทุม เป็นวิศวกรที่มีประสบการณ์ยาวนานกว่า 15 ปีในอุตสาหกรรมสอบเทียบเครื่องมือวัด เขาเป็นผู้เชี่ยวชาญในการสอบเทียบอุปกรณ์วัดต่างๆ เช่น เครื่องวัดอุณหภูมิ เครื่องวัดแรงดัน เครื่องวัดระดับเสียง และอื่นๆ กิตติวงษ์ได้รับใบอนุญาตจากหน่วยงานกำกับดูแลเพื่อรับรองความสามารถในการสอบเทียบตามมาตรฐานสากล